Co do nowej podstawy programowej (NPP) dla drugiego języka obcego dla szkół ponadpodstawowych (III.2 i III.2.0) mam mieszane uczucia.
Przypomnę – największe zmiany polegają na obniżeniu docelowego poziomu języka na A2+ co wiąże się z tym, że program drugiego języka obcego nie przygotowuje do matury. Dziwi mnie to, zwłaszcza w obliczu wydłużonego do czterech lat liceum, a do pięciu technikum. Zlikwidowano również dłuższe formy wypowiedzi. Jednak nie to nas dziś interesuje. W związku z tym, że w nowej podstawie programowej znika też temat “wiedza o krajach obszaru nauczanego języka”, czyli nie będzie on stanowił osobnej jednostki lekcyjnej to jednak uczeń ma posiadać podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym, oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego. Uczeń posiada również świadomość pomiędzy kulturą własną i obcą oraz wrażliwością międzykulturową.
Nie będzie zatem zgodnie z programem osobnego zagadnienia tylko temu poświęconego, a jednak uczeń ma się konkretnie orientować w Landeskunde. Oznacza to więc, że te zagadnienia z tego obszaru należy wplatać przy każdej nadarzającej się okazji.
Oczywiście wiem, że większość nauczycieli tak właśnie robi, pomagają w tym również czasami podręczniki. Postaram się podrzucić kilka pomysłów, dzięki którym wprowadzanie elementów kulturoznawstwa i realioznawstwa będzie łatwiejsze.
Wybrałam kilka tematów, które wprowadzane są na początku nauki niemieckiego.
-
Powitania, pożegnania, nazwy krajów.
Gdzie właściwie mówi się po niemiecku?
Od tego często zaczynamy lekcje z uczniami początkującymi. Zamiast mówić, lub pisać nazwy krajów DACHL na tablicy możemy pokazać przykładowe rejestracje samochodowe. Przy okazji ustalić skąd wzięły się skróty (w przypadku Austrii, Szwajcarii i Lichtenstein są to inne litery, niż pierwsze litery państw po niemiecku).
Takie wprowadzenie posłuży nam też dobrze przy wprowadzaniu powitań i pożegnań. Jestem zdania, iż od początku nauki powinniśmy podkreślać różnorodność krajów niemieckojęzycznych, a co za tym idzie różnice językowe. W podręczniku Schritte International Neu znalazłam taką mapę przedstawiającą kilka zwrotów typowych dla danych regionów. To bardzo dobry punkt wyjścia do dalszej rozmowy na ten temat, można poruszyć ten temat też w kontekście Polski.
-
Essen und Trinken
Ten temat daje nam ogromne pole do popisu! Myślę tak być może dlatego, że uwielbiam jeść i próbować nowych potraw, ale niewątpliwie kuchnia i kulinaria jest częścią kultury każdego kraju i regionu.
Oto kilka moich propozycji jak wprowadzić te zagadnienia:
Możemy przy okazji dialogu w restauracji skorzystać z aplikacji Decision Roulette. Aplikacja ta ma pomagać w podejmowaniu codziennych decyzji, np. dokąd pójść, co zjeść, w co się ubrać itp. Możemy więc wpisać do koła ruletki dania z różnych obszarów niemieckojęzycznych, rozpisać dialog „w restauracji”, lub skorzystać z podręcznikowego i gdy uczniowi przyjdzie decydować co wybrać z menu będzie musiał zakręcić ruletką. W ten sposób realizujemy również wymaganie NPP by na lekcji języka obcego stosować TiK.
Oto przykład:
Przy tej okazji możemy wybrać niektóre potrawy i spróbować dojść do tego, jakich składników potrzeba by taką potrawę przyrządzić. Na końcu / na zadanie domowe / jako projekt uczniowie mogą poszukać niemieckojęzycznego przepisu na to danie.
Innym pomysłem będzie wskazanie różnic w nazewnictwie konkretnych produktów spożywczych w krajach niemieckojęzycznych. To zawsze bardzo interesuje uczniów, że austriacki “Karfiol” bliższy jest polskiemu kalafiorowi, niż niemiecki “Blumenkohl”. 🙂
Źródło: „Schritte International Neu„
Innym pomysłem może być również grupowy projekt. Uczniowie mogą zrobić research dotyczący typowych dań danym kraju niemieckojęzycznym i przedstawienie go na forum klasy, lub zaproponowania dania polsko – niemieckiego – taki międzykulturowy fusion. Słownictwo związane z jedzeniem byłoby przedstawione po niemiecku.
-
Wohnen
Mieszkanie to temat, który daje nam również duże pole manewru związanego z realioznawstwem. Można zacząć od powtórzenia nazw państw po niemiecku w kontekście pochodzenia “Ich komme aus…” oraz większych miast niemieckojęzycznych. Jeśli dopiero z grupą zaczynamy można przeprowadzić uproszczone rozmowy, np. “Wo möchtest du wohnen? Gdzie chcesz mieszkać?” pyta nauczyciel w dwóch językach, a uczeń patrząc na mapę wybiera miasto i odpowiada z przyimkiem “in”.
Często wybieraną przez młodych ludzi formą mieszkania jest WG, czyli Wohngemeinschaft. Możemy porozmawiać z uczniami o tym, jak mieszkają młodzi ludzie w miastach i na wsi, jakie są wady i zalety WG. Jeśli grupa dopiero zaczyna swoją przygodę z niemieckim możemy porozmawiać na ten temat po polsku, a później puścić odcinek “Nicos Weg” (to mini-serial Deutsche Welle, odcinki trwają 1-2 minuty) i zapytać jak wygląda przedstawiona WG i jak lokatorzy radzą sobie ze znalezieniem nowego współlokarota.
Odcinki z tym związane z mieszkaniem i pomieszczeniami znajdują się tutaj:
https://learngerman.dw.com/en/meine-wohnung/l-37425763
https://learngerman.dw.com/en/sofa-sessel-und-tisch/l-37438475
https://learngerman.dw.com/en/unser-haus/l-37439097
A cały serial tu: https://learngerman.dw.com/en/beginners/c-36519789
Pomysł, który również spodobał mi się gdy przeglądałam nowe Schritte to “pokoje znanych ludzi”. By wprowadzić jakąś postać historyczną, lub po prostu znaną oraz zainteresować ucznia musimy wykazać się sprytem. Młodzież chętniej słucha i uczy się o historii, polityce, czy kulturze, jeśli przedstawimy daną postać w realnym bezpośrednio dotyczącym rzeczy ważnych dla ucznia kontekście, lub po wymienieniu jego dokonań ukażemy go w “ludzkim świetle”. Takim “ludzkim światłem” może być pokazanie pokoju znanej osoby, np. Bacha, Beethovena, Goethego. A może ktoś z uczniów widział pokój Szymborskiej, czy Miłosza?
To świetny punkt wyjścia do rozmowy o meblach no i przybliżenie ważnych postaci.
Poniżej znaleziony w Internecie pokój W.A.Mozarta z “Mozarts Geburtshaus”
-
Freizeit
To kolejny bardzo wdzięczne zagadnienie do wprowadzania Landeskunde i elementów realioznawstwa.
Co dzisiaj młodzież (i nie tylko, dorośli również) robi w czasie wolnym? Ogląda seriale! Niemiecka telewizja publiczna “Das Erste” od 1970 roku, czyli od 49 lat emituje serial “Tatort”, który obecnie pojawia się trzy razy w miesiącu, a na produkcję którego wydaje się około milion Euro za odcinek! Myślę, że warto wspomnieć o tej produkcji i puścić 2-3 zwiastuny na lekcji. Nie zajmie to wiele czasu, a jestem przekonana, że zainteresuje młodzież. Niezwykle rzadko w codzienności widzimy niemiecką popkulturę, a od angielskiej i amerykańskiej wręcz się roi. Może być to jeden z powodów zniechęcenia uczniów (społeczeństwa?) do języka niemieckiego.
Tutaj jeden ze zwiastunów:
Przy tej okazji można porozmawiać o tym co uczniowie oglądają w telewizji (i czy w ogóle coś oglądają). Polecam pokazać na rzutniku / wydrukować aktualną program telewizyjny i poprosić uczniów o rozszyfrowanie terminów typu Liebesfilm, Krimi, Nachrichten. Np. z tego linku: https://programm.ard.de/TV/Programm/Jetzt-im-TV
Kolejnym pomysłem na wprowadzenie zagadnień wymaganych w NPP i związanych z tematem „Freizeit” jest projekt wycieczki. Uczniowie mogą podzielić się na grupy i wyszukać jak najwięcej informacji na temat stolic uwzględniając: dojazd, pogodę, zabytki, miejsce na niedrogi nocleg, dobre restauracje np. przez Tripadvisor, wydarzenia (ja polecam wpisać w wyszukiwarkę “Veranstaltungen + miasto”. Takie zadanie grupowe będzie prezentowane na forum klasy, może być częściowo po polsku, częściowo po niemiecku, jeśli grupa jest początkująca.
Mam nadzieję, że moje pomysły spodobały Ci się i że będziesz szukał swoich sposobów na realizację tego zagadnienia z nowej podstawy. Daj znać w komentarzu jakie są Twoje ulubione i sprawdzone sposoby!
Martyna
***
Artykuł powstał we współpracy z wydawnictwem Hueber.