Po co uczyć się Imperativu?
Nie tylko po to, by rozkazywać. Za pomocą trybu rozkazującego możemy wyrazić również prośbę i polecenie. Co najlepsze- nie jest to wcale trudne!
[Jeśli wolisz czytać – czytaj do końca. Jeśli wolisz oglądać na końcu znajdziesz wideo]
Jak tworzy się tryb rozkazujący?
Najpierw ułożyć zdania w trybie oznajmującym w tych osobach, w których w niemieckim jest to możliwe, czyli w drugiej osobie liczby pojedynczej DU, drugiej osobie liczby mnogiej IHR oraz formie grzecznościowej SIE, czyli trzeciej osobie liczby mnogiej.
Przykład:
Du wartest auf mich.
Ihr wartet auf mich.
Sie warten auf mich.
Teraz wystarczy wykonać kilka operacji- W formie grzecznościowej zamieniamy miejscami zaimek (Sie) z czasownikiem. (Warten Sie auf mich!)
W drugiej osobie liczby mnogiej odrzucamy zaimek (ihr). (Wartet auf mich!)
W drugiej osobie liczby pojedynczej odrzucamy zaimek (du) i końcówkę czasownika (st). (Warte auf mich!)
Proste, prawda?
* Jeszcze kilka słów do drugiej osoby liczby pojedynczej.
Dlaczego powiedziałam, by najpierw ułożyć zdanie oznajmujące, a później dopiero odciąć końcówkę? Przecież można byłoby odciąć po prostu końcówkę czasownika.
Ale nie w przypadku czasowników nieregularnych. Gdybyśmy odcięli końcówkę bezpośrednio bezokolicznikowi treffen to powstałoby treff, co jest niepoprawne, bo przecież forma treffen dla DU to triffst, a odcinając końcówkę otrzymamy tryb rozkazujący triff.
Inne czasowniki nieregularne:
sehen → du siehst → sieh!
geben → du gibst → gib!
essen → du isst → iss!
lesen → du liest → lies!
treffen → du triffst → triff!
** Jak już jesteśmy przy czasownikach nieregularnych i DU to spójrzmy na czasowniki, które w odmianie otrzymują umlaut.
Chodzi o takie, które w bezokoliczniku go nie mają, a otrzymują w drugiej i trzeciej osobie liczby pojedynczej. Te czasowniki tracą ten umlaut znów w trybie rozkazującym.
schlafen → du schläfst → schlaf!
waschen → du wäschst → wasch!
fahren → du fährst → fahr!
laufen → du läufst → lauf!
*** Czasowniki mieć, być i stawać się, czyli haben, sein i werden zawsze powinny zwrócić naszą szczególną uwagę.
Co się zmienia?
Dla DU tryb rozkazujący od haben to hab! (a nie “ha” jakby to wynikało z zasady redukowania) a od sein- sei!, ta forma nie ma nic wspólnego z “ist”, a od “werden” – werde!
W formie grzecznościowej natomiast sein ma formę “seien”.
**** I jeszcze jedno, czasami na końcu czasownika w trybie rozkazującym w drugiej jest -e.
Czasami wynika z odmiany, ale o tym teraz nie mówimy du arbeitest → arbeite!, ale o przypadki, w których wygodniej nam po prostu to “e” dodać. Frag(e) mich nicht! Komm(e) bald!
Daj znać, czy wszystko jest jasne!
Martyna
